معرفی عهدجدید، انجیل متی: منشاء، تاریخ و محل، محتوا (فصل هفتم)
فصل هفتم معرفی عهد جدید
انجیل متی
منشاء
طبق روایات موجود، انجیل اول به متای لاوی که یک مأمور مالیات یا خراجگیر بود نسبت داده شده است که عیسی او را دعوت فرمود تا یکی از دوازده رسول یا حواری او بشود (متی ۹:۹-۱۳ و ۳:۱۰). در واقع دربارۀ او اطلاع دیگری غیر از نام و شغل وی وجود ندارد. نام او جزء نام‌های دوازده رسول در اعمال رسولان ذکر شده است (اعمال ۱۳:۱) ولی بعد ار آن دیگر ذکری از وی در تاریخ کلیسا وجود ندارد و فقط اشاراتی که احتمالاً جنبۀ افسانه‌ای دارند دیده می‌شوند. در انجیل اول در هیچ‌جا از او به عنوان نویسندۀ آن انجیل ذکر صریحی به میان نیامده است ولی نویسندگان اولیۀ کلیسایی که دربارۀ نویسندگان اناجیل بحث می‌کنند متی را نویسندۀ انجیل اول می‌دانند. یوسبیوس (حدود ۳۲۵ میلادی) از پاپیاس (تقریباً ۱۰۰ میلادی) نقل می‌کند که گفته است متی فرمایشات خداوند را به زبان آرامی تنظیم کرد و توسط افراد متعدد بر طبق استعدادی که داشته‌اند به زبان یونانی ترجمه شد. ایرنیوس، که حدود یک قرن و نیم قبل از یوسیبوس می‌زیسته است، می‌نویسد «متی هم یک انجیل کتبی در میان عبرانیان به زبان محلی آنها انتشار داد در حالی که پطرس و پولس در روم موعظه می‌کردند و پایه‌های کلیسا را می‌نهادند».
از بیانات فوق‌الذکر می‌توان چند نتیجه در مورد منشاء انجیل اول به‌دست آورد. اولاً در مورد اینکه متی نویسندۀ آن است شکی وجود ندارد. با توجه به اینکه در میان دوازده رسول یکی از گمنام‌ترین آنها بوده است دلیلی وجود ندارد که بر خلاف واقع او را نویسندۀ یک انجیل مهم معرفی نمایند. زیرا اگر کسی می‌خواست اثری جعل نماید احتمالاً این کار را به نام یکی از رسولان بسیار معروف انجام می‌داد. ثانیاً توافق کلی نویسندگان اولیۀ کلیسا با شخصیت متی مطابقت دارد. چون کارمند دارایی بود حتماً باسواد بوده و به اقتضای کارش با طرز یادداشت کردن مطالب آشنایی داشته است. ثالثاً این نظر که این انجیل در اصل به زبان آرامی نوشته شده است، این احتمال را از بین نمی‌برد که نویسنده بعداً انجیل خود را به زبان یونانی نوشته و این نسخۀ یونانی به سرعت جای نسخۀ قبلی را گرفته است.
تاریخ و محل
به‌درستی روشن نیست که این انجیل در چه تاریخی نوشته شده است. احتمال بسیار کمی وجود دارد که قبل از اولین پراکنده شدن مسیحیان اورشلیم (اعمال رسولان ۴:۸) نوشته شده باشد. زیرا کلیسای محلی اورشلیم احتیاجی به انجیل کتبی نداشت چون رسولان در آنجا حاضر بودند و می‌توانستند به تمام سؤالات جواب بدهند و تعالیم صحیح را بیان دارند. در این نکته نیز شک وجود دارد که بعد از ۷۰ میلادی نوشته شده باشد زیرا در پیشگویی مربوط به انهدام اورشلیم اشاره‌ای وجود ندارد به اینکه شهر سقوط کرده است (متی ۱:۲۴-۲۸) شهادت ایرنیوس که در بالا نقل شد تاریخ نوشته شدن آن را به زمان نرون مربوط می‌سازد زیرا می‌گوید:
«در حالی‌که پولس و پطرس در روم بودند».
اگر این روایت صحیح باشد، امکان دارد که مدرک اولیه به وسیلۀ متی برای ایمانداران غیرفلسطینی آرامی زبان نوشته شده باشد زیرا آنها به رسولان دسترسی نداشتند و برای اطلاع در مورد عیسی به مدارک کتبی احتیاج داشتند.
شهادت پاپیاس بارها رد شده است. زیرا هیچ اثری از مدرک اولیۀ آرامی پیدا نشده است و در انجیل متی هم به هیچ‌وجه نشانه‌ای از اینکه ترجمه‌ای به یونانی است وجود ندارد. ترجمه‌های متفرقه که پاپیاس از آن سخن به میان می‌آورد نمی‌توانست اساس سبک خوب انجیل یونانی فعلی باشد. از طرف دیگر امکان دارد که وقتی نویسندۀ انجیل متی متوجه شد که احتیاج زیادی به مدرک کتبی وجود دارد یک نسخۀ یونانی برای کلیساهای غیریهودی مخصوصاً مسیحیان انطاکیه تهیه نمود. با توجه به اینکه کلیساهای یونانی زبان با سرعت زیادی از نظر تعداد و نفوذ بر کلیساهای آرامی‌‌زبان پیشی می‌جستند، امکان دارد نسخه‌های اصلی آرامی در همان اوایل نایاب شده باشد. دربارۀ زبان اولیۀ انجیل متی، عقاید متضادی بیان شده است. به هر حال، نسخۀ یونانی فعلی دارای قدمت است و به احتمال قوی یک تألیف است نه ترجمه‌ای از آرامی.
انجیل متی با کلیسایی بسیار مناسبت دارد که رابطۀ نزدیکی با یهودیت داشته و به تدریج از آن مستقل می‌گردیده است. زمینۀ مسیح موعود را در آن ملاحظه می‌کنیم ولی در عین حال پیامی برای «تمام جهان» دارد. جوهر اصلی پیمان ابراهیم را حفظ نموده و در مورد لطف خدا به ابراهیم و به فرزندان وی به عنوان قوم برگزیده تأکید می‌نماید ولی اضافه می‌کند «از تو جمیع قبایل جهان برکت خواهند یافت» (پیدایش ۳:۱۲).
محل نوشته شدن ممکن است انطاکیه باشد. نقل قول‌هایی که در نوشته‌های آباء اولیه کلیسا مانند پاپیاس و ایگناسیوس وجود دارد با متن انجیل متی مطابقت زیادی دارد و نشان می‌دهد که انجیل اول در کلیساهای سوری یهودی محبوبیت فراوان داشته است. به علاوه کلیسای انطاکیه اولین کلیسایی است که اعضایش اکثراً به هر دو زبان آرامی و یونانی سخن می‌گفتند.
هر چند دلیل قاطعی وجود ندارد که ثابت کند این انجیل در انطاکیه نوشته شده است ولی جای دیگری که مناسب‌تر از انطاکیه باشد برای نگارش آن وجود ندارد. پس احتمال دارد که تاریخ تألیف آن بین ۵۰ تا ۷۰ میلادی بوده و توسط کارکنان و اعضای کلیسای انطاکیه در دسترس همه قرار گرفته باشد.
محتوا
موضوع اصلی در همان ابتدای آن روشن شده است: «کتاب نسب‌نامۀ عیسی مسیح بن داود بن ابراهیم» (متی ۱:۱). این نوع جمله‌بندی ما را به یاد کتاب پیدایش می‌اندازد که با ذکر یک جملۀ مشابه تقسیم‌بندی شده است: «این است پیدایش» یا «این است کتاب پیدایش…» (پیدایش ۴:۲ و ۱:۵ و ۹:۶ و غیره). هربار که این جمله نقل می‌شود اشاره‌ای است به یک دورۀ تکاملی جدید در مورد وعدۀ مسیح موعود. رشتۀ اصلی در مورد تاریخ قوم خدا در کتاب پیدایش دیده می‌شود و مرحلۀ بعدی در روت ۱۸:۴ است که در آنجا وعدۀ ظهور مسیح به حضرت داود منتهی می‌گردد. متی از آنجا نسب‌نامه را ادامه می‌دهد و تکمیل آن را در عیسی بیان می‌دارد.
طرح انجیل متی بر اساس دو قسمت مهم قرار دارد که می‌توان آنها را از جملات تکراری مشخص نمود. این طرح به صورت شرح حال عیسی است و شباهت زیادی به شرح حال عیسی در انجیل مرقس و انجیل لوقا دارد. دو نقطه عطف در آن مشاهده می‌گردد: اولی در متی ۱۷:۴ است که می‌گوید «از آن هنگام عیسی به موعظه شروع کرد و گفت که توبه کنید زیرا ملکوت آسمان نزدیک است». دومین نقطه عطف در متی ۲۱:۱۶ یافت می‌شود: «و از آن زمان عیسی به شاگردان خود خبر دادن آغاز کرد که رفتن او به اورشلیم و زحمت بسیار کشیدن از مشایخ و روسای کهنه و کاتبان و کشته شدن و در روز سیم برخاستن ضروری است». در آیۀ اول موعظه‌های عیسی شروع می‌شود که او را شهرت و محبوبیت فراوان می‌رساند. آیۀ دوم نشان دهندۀ آغاز کم شدن محبوبیت وی و رفتن او به طرف صلیب است. از اینکه این دو مرحله از زندگی عیسی به‌طور صریح از یکدیگر مجزا شده‌اند معلوم می‌گردد که نویسندۀ انجیل متی مایل است در مورد این دو جنبۀ زندگی مسیح تأکید نماید و در عین حال نشان می‌دهد که آنها را از یکدیگر جدا نمی‌داند بلکه یک زندگی واحد می‌شمارد. این انجیل مجموعه‌ای از سخنان پراکندۀ عیسی و انبوهی از داستان‌های مربوط به وی نیست بلکه به‌طور مخصوصی تنظیم گردیده که نشان دهد مسیح موعود چگونه توانست مأموریتی را که برای آن به جهان آمده بود به انجام رساند.
دومین طرح انجیل متی فقط مخصوص خودش است. همان‌طور که ذکر شد طرح اول براساس شرح حال عیسی قرار داشت ولی این طرح از روی موضوع تنظیم شده است. از این نظر می‌توان این انجیل را به پنج قسمت تقسیم کرد که هر یک از آنها دارای یک موضوع اصلی است و با این جمله تمام می‌شود «و چون عیسی این…را به اتمام رسانید…» با در نظر گرفتن مقدمه و شرح مرگ و رستاخیز عیسی می‌توان گفت که این انجیل دارای هفت قسمت است و با خاتمه‌ای که خواننده را با نتایج مسیح بودن عیسی روبرو می‌سازد هشت قسمت آن تکمیل می‌گردد. تفاوت فاحش بین عکس‌العمل کاهنان در مورد گزارش نگهبانان قبر عیسی و عکس‌العمل شاگردان در مورد ظهور خداوند زنده شده، به خواننده نشان می‌دهد که چه نظری باید داشته باشد. خواننده یا باید با بزرگان یهود هم عقیده شود و عیسی و ادعاهای او را رد کند و یا اینکه شاگرد او گردد.
در قسمت اول، خوانندۀ این انجیل با زمینۀ مربوط به مسیح موعود آشنا می‌شود. نسب‌نامۀ او از حضرت ابراهیم شروع می‌شود که اولین دریافت کنندۀ وعدۀ الاهی است و همچنین از حضرت داود آغاز می‌گردد که خدا او را برای تأسیس سلطنت یهودا انتخاب فرمود و این موضوع در آیۀ اول مذکور گردیده و بعد شرح داده شده است. سپس شرح تولد مسیح از مریم باکره مذکور گردیده و آنگاه تعمید و آزمایش مسیح ذکر شده که او را برای شروع کار در میان مردم آماده می‌سازد. در این قسمت که سه باب و نیم است جملۀ «تا کلامی که خداوند به زبان نبی گفنه بود تمام گردد» و یا جملاتی نظیر آن لااقل پنج بار تکرار شده است. ورود مسیح به جهان به منزلۀ تکمیل نقشه الاهی است که در عهد عتیق مکشوف گردیده در تاریخ جهان قبل از آمدن مسیح به جهان تا حدی انجام شده است.
قسمت دوم در حالی آغاز می‌شود که مسیح در جلیل است و یوحنای تعمید دهنده در زندان به سر میبرد. قسمت اعظم آن مربوط است به اعلام اصول روحانی و اخلاقی ملکوت مسیح. عیسی مردم را به توبه و ایمان آوردن به خودش دعوت می‌نماید و در حالی که قلمرو فرمانروایی خود را اعلام می‌دارد، از ماهیت آن و شرایط ورود به آن سخن می‌گوید.
فهرست مطالب
انجیل متی: انجیل مسیح موعود
قسمت اول-انجام پیشگویی‌هایی مربوط به مسیح موعود
ورود مسیح به جهان ۱: ۱-۴: ۱۱
قسمت دوم- مسیح اصول ملکوت را اعلام می‌دارد.
نطق افتتاحیه ۴: ۱۲-۷: ۲۹
تشویق به وارد شدن (۷: ۱۳و۱۴)
قسمت سوم- قدرت مسیح ظاهر می‌شود.
معجزات ۸: ۱-۱۱: ۱
تشویق به پیروی (۱۰: ۳۴-۳۹)
قسمت چهارم- برنامه مسیح تشریح می‌گردد.
مَثَل‌ها ۱۱:۲-۱۳: ۵۳
تشویق به قبول (۲۸:۱۱)
تشویق به فهمیدن (۵۱:۱۳)
قسمت پنجم- هدف مسیح اعلام می‌گردد.
بحران صلیب ۱۳: ۵۴-۱۹: ۲
تشویق به شهادت (۱۶: ۱۳-۱۵)
قسمت ششم- مشکلات مسیح
کشمکش با مخالفان ۱۹: ۳-۲۶: ۲
تشویق به توبه (۲۳: ۳۷-۳۹)
قسمت هفتم- زحمات مسیح تکمیل می‌گردد.
مرگ و رستاخیز ۲۶: ۳-۲۸: ۱۰
قسمت هشتم- خاتمه
شایعات و حقیقت ۲۸: ۱۱-۲۰
تشویق به عمل (۲۸: ۱۶-۲۰)
تنها متی است که اصطلاح «ملکوت آسمان» را سی و سه بار به کار میبرد. پنج بار از اصطلاح «ملکوت خدا» سخن می‌گوید (۳۳:۶ و۲۸:۱۲ و۲۴:۱۹ و۳۱:۲۱ و۴۳:۲۱). سایر اناجیل همدید در بیشتر جاهایی که متی «ملکوت آسمان» به کار میبرد از اصطلاح «ملکوت خدا» استفاده می‌کنند. هر چند عیسی به طور قطع اظهار داشت که ملکوت او واقعاً در پایان جهان برقرار می‌گردد (۱۱:۸و۱۳: ۴۰-۴۳)، ولی در عین حال روشن ساخت که این ملکوت از نظر روحانی در حال حاضر وجود دارد (۱۷:۴و۲۸:۱۲).
اصول روحانی ملکوت در موعظۀ بالای کوه جمع‌آوری گردیده و مجموعۀ متی در این مورد از دیگران کامل‌تر است. موضع عیسی را در مورد شریعت روشن می‌سازد زیرا می‌فرماید «نیامده‌ام تا باطل نمایم بلکه تا تمام کنم» (۱۷:۵). او عدالتی را انتظار دارد که از عدالت یهودیان خشک شریعتی برتر باشد زیرا مذهب می‌باید باطنی باشد نه ظاهری، از روی میل باشد نه از روی قانون خشک، توسط یک رهبر اداره شود نه به وسیلۀ یک سیستم قانونی خشک. عالی‌ترین معیار آن می‌بایستی خود خدا باشد. «پس کامل باشید چنان که پدر شما که در آسمان است کامل است» (۴۸:۵). عیسی قدم از شریعت فراتر می‌گذارد و می‌فرماید «شنیده اید که به اولین گفته شده است…لیکن من به شما می‌گویم» (۵: ۲۱و۲۲). موعظۀ بالای کوه به وضوح برتری مسیح را بر شریعت نشان می‌دهد. عیسی شریعت را لغو نکرد بلکه با شخصیت مقدس خود از آن فراتر رفت.
معیار عادل یا نیکو بودن در موعظۀ سر کوه براساس هدف‌ها و ایده‌آل‌های انسانی قرار ندارد بلکه مبتنی است بر شناختن مسیح و شنیدن فرمایشات او و اجرای آنها (۷: ۲۳و۲۴). در آینده نتایج شخصیت و کار مسیح به طور کامل ظاهر خواهد گردید ولی تأکید شده است که او خودش در مرکز تعالیم و ایمان قرار دارد.
برای اینکه ایمانداران آینده بتوانند به اهمیت این اصول پی ببرند، لازم بود دلایلی در مورد قدرت عیسی ذکر گردد. سومین قسمت متی (۸:۱-۱۱: ۱) شامل انواع مختلف معجزات که قدرت عیسی را بر روی امراض (جذام ۸: ۱-۴ و فلج ۸: ۵-۱۳ و تب ۸: ۱۴-۱۷ و فلج کامل ۹: ۲-۸ و استحاضه ۹: ۲۰-۲۲ و کوری ۹: ۲۷-۳۱)، بر روی دیوها (۸: ۲۸-۳۴و۹: ۳۲-۳۴)، بر روی طبیعت (۸: ۲۳-۲۷) و بر روی مرگ (۹: ۱۸و۲۳-۲۶) نشان می‌دهد. مأموریتی که به دوازده حواری داده شد و در باب دهم متی تشریح گردید، به منزلۀ تفویض قدرت و دادن اطمینان توسط عیسی به شاگردان بود. موعظۀ مسیح موعود فقط اعلام یک سرمشق و ایده‌آل جدید نبود بلکه ظهور یک قدرت جدید بود و این امر به‌طوری که کتاب اعمال رسولان می‌گوید در زندگی کلیسا عملی گردید: «و رسولان به قوت به قیامت عیسی خداوند شهادت می‌دادند و فیضی عظیم بر همگی ایشان بوده» (اعمال ۳۳:۴).
این اعمال معجزه‌آسا، خواه توسط عیسی و خواه توسط شاگردان، کارهایی استثنایی و بدون هدف نبود. عیسی مایل بود که جماعتها را تعلیم دهد و برنامۀ ملکوت خود را نشان بدهد نه اینکه مردم را ناراحت کند و یا آنها را متعجب سازد.
در قسمت چهارم انجیل متی (۱۱:۲-۱۳: ۵۳) مَثَل‌ها جمع‌آوری شده است. تمام این مَثَل‌ها به این قسمت انجیل تعلق ندارند ولی قسمت عمدۀ مَثَل‌ها در این بخش، در باب سیزدهم جمع‌آوری گردیده است. با نمونه‌هایی که از زندگی روزمره گرفته شده این مَثَل‌ها ماهیت و برنامۀ ملکوت آسمان را مخصوصاً آنچه به آینده مربوط می‌شود بیان می‌دارند.
عیسی اعلام فرمود که مَثَل‌ها برای این منظور به کار برده می‌شوند که حقیقت را هم آشکار و هم مخفی سازند زیرا وقتی شاگردان از عیسی علت به کار بردن مَثَل‌ها را برای تعلیم مردم پرسیدند در جواب فرمود: «دانستن اسرار ملکوت آسمان به شما عطا شده است لیکن بدیشان عطا نشده» (متی ۱۱:۱۳) مقصود عیسی این بود که تعالیم وی برای کسانی که آمادگی دارند باید روشن باشد و برای کسانی که نامطیع هستند باید مبهم بماند.
در این فهرست هشت مثَل وجود دارد:
۱-زمین‌ها ۱۳: ۱-۲۳
۲-گندم و کرکاس ۱۳: ۲۴-۳۰ و۲۶-۴۳
۳-دانۀ خردل ۱۳: ۳۱و۳۲
۴-خمیرمایه ۳۳:۱۳
۵-گنج ۴۴:۱۳
۶- مروارید ۱۳: ۴۵و۴۶
۷-تور ماهیگیری ۱۳: ۴۷-۵۰
۸-صاحب‌خانه ۱۳: ۵۱و۵۳
این مَثَل‌ها به وسیلۀ آیه ۴۶ به دو بخش تقسیم می‌شوند. این آیه می‌گوید که عیسی با شاگردان خود خلوت کرد بنابراین چهار مَثَل برای مردم بود و چهار مَثَل برای شاگردان.
پس چهار مَثَل اولی ملکوت آسمان را برای مردم تشریح می‌نماید. عواملی که عیسی مایل بود مردم دربارۀ ملکوت آسمان بدانند عبارت بودند از: شروع آن با پاشیدن تخم کلام خدا، طرز قبول آن به وسیلۀ شنوندگان مختلف، مقایسۀ عکس‌العمل صحیح و غلط به صورت گندم و کرکاس، رشد حیرت‌انگیز ملکوت از یک دانۀ کوچک به یک درخت بزرگ، قدرت‌های عظیم ملکوت که به خمیرمایه تشبیه شده است. این عواملی بود که عیسی مایل بود مردم آنها را بدانند.
چهار مَثَل آخر به جنبه‌های داخلی ملکوت مربوط هستند: قیمتی که برای بنای آن لازم است، سرنوشت دوگانۀ کسانی که تحت تأثیر ملکوت قرار می‌گیرند، مخلوط بودن عوامل جدید و قدیم در تعلیم آن.
تمام مَثَل‌ها نشان می‌دهند که عیسی خود را فقط یک مصلح یهودی نمی‌دانست بلکه فرمانروای جهان که دارای اهمیت زیادی است.
بابهای یازده و دوازده که قبل از مَثَل‌ها قرار دارند شامل مطالبی هستند که دربارۀ ماهیت و اهمیت مأموریت عیسی توضیح می‌دهند. فرمایشات یوحنای تعمیددهنده (۱۱: ۲-۹)، رد شدن عیسی به وسیلۀ شهرهای جلیل (۱۱: ۲۰-۲۴)، قدرت بر روز سبت (۱۲: ۱-۱۴)، قدرت او بر دیوها (۱۲: ۲۲-۳۷)؛ تمام اینها نشان می‌دهند که او یک شخصیت بالاتر از معمولی است که برای مأموریت مخصوصی به جهان آمده است.
این مأموریت در قسمت بعدی به مرحلۀ بحرانی می‌رسد (۱۳: ۵۴-۱۹: ۲). رد شدن عیسی توسط هم‌شهری‌هایش (۱۳: ۵۴-۵۸)، تهدید هیرودیس در مرگ یوحنای تعمیددهنده (۴: ۱-۱۲)، کودن بودن شاگردان (۱۵: ۱-۱۶و۱۶: ۵-۱۲) باعث شدند که عیسی نزدیک بودن صلیب را اعلام دارد و همچنین ماهیت اصلی خود را در کوه تبدیل هیئت نشان دهد (۱۶: ۲۱-۱۷: ۸) از این به بعد در انجیل متی، صلبب از دور در مقابل عیسی نمودار می‌گردد و به هدف اصلی او تبدیل می‌شود.
اعلام مأموریت مسیح موعود باعث به وجود آمدن تضاد گردید. در ۳:۱۹ تا ۲:۲۶ مشکلات مسیح موعود تشریح شده و تضادهای وی با مخالفانش به صورت وقایع مشخص مانند مباحثه با صدوقیان و فریسیان ذکر گردیده است (۲۲: ۱۵-۴۰). محکوم کردن کاتبان و فریسیان در باب ۲۳ و پیشگویی انهدام اورشلیم در بابهای ۲۴و۲۵ نتیجۀ همین کشمکش‌ها بود.
اصولاً تضادها و کشمکش‌ها به مرحله بحرانی می‌رسند و در زندگی مسیح این بحران همان صلیب بود. در متی ۳:۲۶ تا ۱۰:۲۸ زحمات و مرگ و رستاحیز مسیح ذکر شده است. متی با ربط دادن مرگ مسیح به نبوتهای انجام شده نشان می‌دهد که مرگ وی همان مرگ پیشگویی شده دربارۀ مسیح موعود است. مسیح چهار بار به‌طور مشخص دربارۀ رنج‌های خود به عهد عتیق اشاره فرموده است (۳۱:۲۶ و ۵۴ و ۵۶ و ۹:۲۷) و در جواب قیافا برای خودش لقب پسر انسان را به کار برد (۶۴:۲۶) که در دانیال ۷: ۱۳و۱۴ برای یک وجود آسمانی به‌کار برده شده است.
خاتمۀ انجیل متی خلاصه‌ای است از تمام انجیل که با ذکر دو نوع عکس‌العمل در مقابل عیسی در مورد تعلیم خود تأکید می‌نماید: رد کردن با بی‌ایمانی و یا قبول و پرستش.
هر یک از قسمت‌ها شامل کلام تشویق‌آمیز به شاگردان است که مقصود نویسندۀ انجیل این است که خوانندگان هم این کلام را به خود خطاب بدانند. در پایان قسمت تعلیمی که شامل موعظۀ بالای کوه است، عیسی شاگردان را تشویق فرمود که اولین قدم را برای وارد شدن به طریق حیات بردارند (۷: ۱۳و۱۴). به محض اینکه قدرت خود را برای شاگردان ثابت فرمود، عیسی شاگردان را به عنوان شاهدان خود تعیین و آنها را تشویق فرمود که صلیب را بردارند و از او متابعت نمایند (۱۰: ۳۴-۴۱). در قسمت مربوط به تشریح برنامه، دو نکتۀ تشویق‌آمیز وجود دارد: یکی تشویق مردم برای آمدن نزد او جهت یافتن آرامش (۲۸:۱۱) و دومی تشویق شاگردان به درک مطالبی که فرموده است (۵۱:۱۳). عیسی می‌خواست اطمینان حاصل نماید که در مقابل فرمایشات او آمادگی فکری و قلبی وجود دارد. پیشگویی در مورد صلیب، در مهمترین نقطۀ عطف زندگی وی، به منزلۀ دعوتی بود برای تسلیم: «شما مرا که می‌دانید؟» (۱۵:۱۶). رد شدن وی توسط اهالی اورشلیم باعث شد که این شهر عاصی را به توبه تشویق و دعوت فرماید (۲۳: ۳۷-۳۹). در پایان انجیل، آخرین پیام تشویق‌آمیز یعنی مأموریت عظیم به شاگردان ذکر گردیده است: «پس بروید…». پس از هر یک از قسمت‌ها، در حالی‌که خواننده به خواندن انجیل ادامه می‌دهد، او را تشویق می‌نماید که به عمل بپردازد.
تأکید اصلی
انجیل متی به این منظور نوشته شد که نشان دهد چگونه عیسی ناصری مکاشفۀ الاهی را که در نبوتهای مربوط به مسیح موعود در عهد عتیق مذکور است تکامل بخشید و تشریح فرمود. هر چند این نبوتها، دارای ماهیت یهودی می‌باشند، در عین حال برای استفادۀ غیریهودیان هم نوشته شده‌اند زیرا مأموریت نهایی دوازده شاگرد این بود که «تمام امتها» را شاگرد سازند (۱۹:۲۸). اگر این فرض صحیح باشد که این انجیل در اصل برای کلیسای انطاکیه نوشته شده است، با توجه به این که کلیسا اولین کلیسایی بود که عدۀ زیادی مسیحی غیریهودی در آن جمع بودند، روشن است که چرا نویسندۀ انجیل متی چنین تأکیدی دارد. او می‌خواست به این نوایمانان نشان دهد که معنی زندگی و خدمات مسیح با توجه به عهد عتیق، که مورد قبول همکاران یهودی آنها بود و خودشان نیز از آن تعلیم یافته بودند، چیست.
بعضی از وقایع مذکور در انجیل متی مخصوص همین انجیل است: خواب یوسف (۱: ۲۰-۲۴)، بازدید مجوسیان (۲: ۱-۱۲)، فرار به مصر (۲: ۱۳-۱۵)، قتل عام کودکان (۱۶:۲)، خواب همسر پیلاطس (۱۹:۲۷)، مرگ یهودا (۲۷: ۳-۱۰)، زنده شدن مقدسین در زمان مصلوب شدن مسیح (۵۲:۲۷)، رشوه دادن به نگهبانان (۲۸: ۱۲-۱۵)، مأموریت در مورد تعمید (۲۸: ۱۹و۲۰). قسمت‌های فوق‌الذکر در هیچ‌جای دیگری از اناجیل دیده نمی‌شوند. مَثَل‌هایی که مختص انجیل متی می‌باشند عبارتند از: کرکاسها (۱۳: ۲۴-۳۰و ۳۶-۴۳)، گنج پنهان (۴۴:۱۳)، مروارید (۱۳: ۴۵و۴۶)، تور ماهیگیری (۴۷:۱۳)، غلام بی‌رحم (۱۸: ۲۳-۳۵)، کارگران تاکستان (۲۰: ۱-۱۶)، دو پسر (۲۱: ۲۸-۳۲)، عروسی پادشاه (۲۲: ۱-۱۳)، ده باکره (۲۵: ۱-۱۳) و قنطارها (۲۵: ۱۴-۳۰).
سه معجزه وجود دارد که مختص انجیل متی است: دو مرد کور (۹: ۲۷-۳۱)، دیوانۀ گنگ (۹: ۳۲و۳۳) و سکّه در دهان ماهی (۱۷: ۲۴-۲۷). چنین به نظر می‌رسد که متی معجزات را برای این منظور ذکر می‌کند که مسیح بودن عیسی را ثابت کند و نه اینکه فقط شرح حال او را بیان نماید. هر چند بسیاری از معجزاتی را که در مرقس و لوقا مذکور می‌باشند تکرار می‌نماید.
تأکید اصلی انجیل متی بر روی تعلیم است. طولانی‌ترین موعظۀ مسیح را در یک جا گرد آورده است (بابهای ۵و۶و۷)، قسمت‌های طولانی دیگری نیز دارد (بابهای ۱۰و۱۳و۱۸و۲۳و۲۴و۲۵) که مربوط به تعالیم مسیح است. این تعالیم در حدود سه پنجم این انجیل را تشکیل می‌دهند. چنین به‌نظر می‌رسد که متی می‌خواست در مورد محتوای تعالیم عیسی در رابطه با شخص خودش و با شریعت تأکید نماید تا معلوم گردد که تمام شرایط مربوط به ظهور مسیح موعود انجام شده است.
شخصیت‌ها
متی در مورد شخصیت‌های مربوط به انجیل کمتر از اناجیل همدید دیگر تأکید می‌کند و ضمناً کمتر افرادی را معرفی می‌نماید که نام‌شان در جاهای دیگر یافت نشود. در مورد یوسف (۱: ۱۸-۲۵)، هیرودیس کبیر (۲: ۱-۱۶) و مادر یعقوب و یوحنا (۲۰: ۲۰و۲۱) مطالبی بیشتر از آنچه در مرقس و لوقا مذکور است وجود دارد ولی مرقس و لوقا شخصیت‌های بیشتری را به‌طور خلاصه ذکر می‌کنند.
به‌طور کلی شخصیت‌های مذکور در انجیل متی شبیه شخصیت‌های مرقس و لوقا و یوحنا هستند. یوحنای تعمید دهنده، مریم مادر عیسی، دوازده حواری، قیافا، رؤسای کاهنان، پیلاطس، شمعون قیروانی، یوسف رامه‌ای و بسیاری افراد کم اهمیت‌تر دیگر همگی نقش خود را در انجیل متی ایفا می‌نمایند. معهذا تمام آنها در مقام مقایسه با تعالیم دارای اهمیت کمتری هستند.
خصوصیات ویژه
الف- متی انجیل موعظه است.
همان‌طوری که تقسیم‌بندی زیر روشن می‌سازد، در هر قسمت نمونه‌ای از موعظه‌ها وجود دارد.
| قسمت | موعظه |
| 1-انجام پیشگویی‌ها
۱:۱- ۱۱:۴ |
موعظۀ یحیی
۱:۳ -۱۲ |
| 2-اعلام اصول
۱۲:۴ -۲۹:۷ |
موعظۀ بالای کوه
۱:۵ -۲۹:۷ |
| 3-ظهور قدرت
۱:۸- ۱:۱۱ |
مأموریت
۱:۱۰- ۴۲ |
| 4-تشریح برنامه
۲:۱۱- ۵۳:۱۳ |
مَثَل‌ها
۱:۱۳- ۵۲ |
| 5-اعلام هدف
۵۴:۱۳- ۲:۱۹ |
مفهوم بخشش
۱:۱۸- ۳۵ |
| 6-معرفی مشکلات
۳:۱۹- ۲:۲۶ |
توبیخ و پیشگویی
۱:۲۳- ۴۶:۲۵ |
| 7-رنج‌ها و رستاخیز مسیح
۳:۲۶- ۱۰:۲۸ |
(عمل به جای موعظه) |
| 8-خاتمه
۱۱:۲۸- ۲۰ |
مأموریت عظیم
۱۱:۲۸- ۲۰ |
ب- متی انجیل کلیسا است.
انجیل متی یگانه انجیلی است که کلمۀ «کلیسا» در آن به‌کار برده شده است (۱۶: ۱۸و۱۷:۱۸). در هر دو مورد کلمۀ کلیسا توسط مسیح ذکر شده است و این امر نشان می‌دهد که مسیح به‌وضوح می‌دانست که چنین مؤسسه‌ای به‌وجود خواهد آمد. از اینکه این فرمایشات مسیح در انجیل متی ذکر شده می‌توان فهمید که این انجیل برای یک کلیسای جوان که با مشکلات روبرو بوده و به تشویق و انضباط احتیاج داشت نوشته شده است.
ج-متی انجیل پادشاه است.
در انجیل متی نه فقط در مورد ملکوت تأکید شده بلکه در تمام قسمت‌های انجیل پادشاه بودن مسیح به روشنی معلوم است. شجره‌نامۀ مسیح در فصل اول، او را به خاندان سلطنتی یهودا مربوط می‌سازد. علت ناراحت شدن هیرودیس این بود که تولد عیسی باعث به‌وجود آمدن یک رقیب سیاسی برای وی محسوب می‌گردید. در ورود مسیح به اورشلیم در این مورد تأکید شده است که وی به عنوان پادشاه وارد شهر می‌شود در حالی‌که با صلح و آرامش بر کره الاغی سوار است (۲۱: ۵و۷). مسیح در فرمایشات مربوط به پایان جهان پیشگویی می‌فرماید که «بر کسی جلال خود» نشست (۳۱:۲۵). نوشته‌ای که توسط پیلاطس بر بالای صلیب قرار داده شد این بود: «این است پادشاه یهود» (۳۷:۲۷).
برگرفته از کتاب معرفی عهدجدید (انتشارات حیات ابدی)
نوشتۀ مریل سی تنی
ترجمۀ ط. میکائیلیان
دریافت لینک کوتاه این نوشته:
|
کپی شد! |
