دیدگاه کلیسای ارتدوکس: خادمین قوم خدا- اسقفان، کشیشان و شماسان (قسمت دوم: اسقف)

دیدگاه کلیسای ارتدوکس: خادمین قوم خدا- اسقفان، کشیشان و شماسان (قسمت دوم)

اسقف

حضرت پولس رسول در اولین رسالۀ خود خطاب به تیموتائوس چنین نوشت: «زنهار، از آن کرامتی که در تو است که به وسیلۀ نبوت با نهادن دستهای کشیشان به تو داده شده بی اعتنایی منما» (1تیموتائوس 4: 14) و در رسالۀ دوم خود به وی چنین نوشت: «به یاد تو می آورم که آن عطایای خدا را که به وسیلۀ گذاشتن دستهای من بر تو است برافرازی» (2تیموتائوس 1: 6).

او همچنین مأموریت دستگذاری پیران (کشیشان) را بر عهده تیموتائوس می گذارد و می گوید: «دستها به زودی بر هیچکس مگذار» (1تیموتائوس 5: 22) و نیز می گوید که تعلیمات رسولان را به آنها بسپارد: «آنچه به شهود بسیار از من شنیدی بر مردمان امین بسپار که قابل تعلیم دیگران هم باشند» (2تیموتائوس 2: 2) و به تیموتائوس التماس می کند که «در افسس بماند» (1تیموتائوس 1: 3) تا این مأموریت انجام گیرد. بدین ترتیب در عهد جدید، در شخص تیموتائوس مثال زنده ای از آن کسانی را می بینیم که بر نسلی که بعد از رسولان یعنی نسل «پدران رسولی» می آید، نام اسقف را خواهد نهاد.

اگر ما راز کلیسا را خوب درک و لمس نماییم، بهتر می توانیم بفهمیم که چرا عهد جدید به گروه رسولان و اسقفان که جانشینان آنها می باشند، این چنین اهمیت می دهد. کلیسا، مقدس و راز نجاتی است که پسر خدا آن را به دنیا می آورد. کلیسا، عروس عیسی مسیح، یگانه داماد است که آن را تطهیر و بازخرید نمود. از زمان صعود، بیوه ای محزون نیست بلکه مملو از روح القدس، حضور اسرارآمیز داماد را نشانه هایی که به آن داده شده، باز می شناسد. در حالیکه در انتظار مسرت آمیز بازگشت پر جلال داماد به سر می برد. کلیسا در میان این نشانه، با ایمان در شخص تقدیس شدۀ اسقف، داماد الهی را باز می شناسد که آن را در وحدت گرد آورده و به سوی اتحاد کامل هدایت می کند. در واقع رسولان و سپس اسقفان این مسئولیت خطیر را پذیرفته اند تا راز حضور اسرارآمیز عیسی نزد عروسش باشند.

کلیسا یک اختراع انسانی نیست بلکه عطیۀ خدا می باشد و بایستی آن را همان طور که پدر از طریق پسر مصلوب و رستاخیز کرده اش بنا نهاد، با فروتنی پذیرفت (یوحنا 19: 33-37؛ پیدایش 2: 21-22). کلیسایی که عیسی بنیاد نهاد بایستی اسقفانی تقدیس شده توسط روح القدس داشته باشد تا بتوانند قوم خدا را جمع نموده آن را به نام یگانه شبان بزرگ گوسفندان هدایت نماید (عبرانیان 13: 20). حال بهتر می توانیم درک کنیم که چرا کلیسا، مداوماً یادآوری می کند که برای اسقف هایمان دعا کنیم. زیرا وظیفۀ آنان انسانی نبوده و کلیسایی را که خدمت می کنند نهاد و سازمان تأسیس شده به دست انسانها نیست.

کلمه «اسقف» به چه معنایی است؟ این کلمه از کلمۀ یونانی «اپیسکوپوس» (Episkopos) می آید از دو کلمه «اپی» و «سکوپوس» تشکیل شده که به معنای «مراقب، ناظر» می باشد. این معنای لغوی کلمه بوده اما دربارۀ مفهوم آن، ژوستین قدیس (متوفی به سال 155 میلادی) می گوید: اسقف کسی است که در مجمع قربانی مقدس بر صدر می نشیند و در شهری که ساکن است سه نوع وظیفه را به عهد دارد:

-وظیفه دارد مانند موسی که قوم خدا را از بیابان به سوی سرزمین موعود هدایت می کرد آن را به سوی ملکوت رهنمون گردد.

-وظیفه دارد قوم را با کلام حقیقت تغذیه نموده، «آنچه که از من آموختی به مردمان امین بسپار که خود آنها قادر به تعلیم دیگران هم باشند». (2تیموتائوس 2: 3) و تعلیماتی را که رسولان از مسیح دریافت داشته اند به قوم منتقل نماید. این همان انتقال حقیقت مسیح است که «سنت رسولی» نام دارد و اسقفان ضامن اجرای آن می باشند. جانشینی اسقفان در رأس کلیسایی که نسبت به تعلیمات رسولان وفادار مانده بلاانقطاع بوده و «خلافت رسولی» نامیده می شود. خلافت رسولی با اعلام حقیقت یعنی کلام خدا، نسل های متوالی ساکن در یک محل را، به هم پیوند داده و وحدت کلیسا را در طول زمان تضمین می نماید.

-وظیفه دارد که قوم خدا را با نانی تغذیه کند که طی مجمع قربانی مقدس که وی در صدر آن قرار دارد از آسمان نازل شده و به دست شماسان توزیع می گردد. حضور جانشین رسولان در صدر مجمع قربانی مقدس به معنای آن است که این مجمعی است که مسیح و رسولانش بنیان نهاده اند یعنی کلیسای واحد، مقدس، جامع و رسولی. اسقفی که تمام ایمانداران یک مکان را برای مشارکت در راز تن و خون مسیح جمع می نماید در حقیقت باید خود با تمام اسقف های کلیساهایی که در مکانهای دیگر جمع می شوند در مشارکت باشد و به این ترتیب هم نمایندۀ کلیسای خود در مقابل دیگر کلیساها و نمایندۀ کلیساهای دیگر در مقابل کلیساهای خود می باشد. بدین سان اسقف ضامن وحدت کلیسا در مکانهای مختلف نیز می باشد.

بنابراین اسقف به عنوان مفصل اصلی بدن عیسی ظاهر می شود زیرا پیوستگی کلیسا را از لحاظ زمان و مکان تأمین می کند (ر.ک کولسیان 2: 19). بدین جهت است که قدیس ایگناتیوس انطاکیه می گوید: درجایی که اسقف هست در آنجا کلیسای کاتولیک نیز وجود دارد».

بدین ترتیب مجمع اسقفان جای مجمع دوازده رسول را می گیرد. این مجمع، «رسولی بودن کلیسا یعنی مداومت حیات، مأموریت و تعلیمات آن را زمانی که رسولان، خود هدایت آن را به عهده داشته اند، تضمین می نماید.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس