بررسی عهدعتیق- هوشع HOSEA

نویسنده و تاریخ:
هوشع پسر بئیری تقریباً در اواسط قرن هشتم ق.م. نبوت می کرد. خدمت او در دوران خدمت عاموس و به فاصله کوتاهی پس از آن آغاز گردید. عاموس اسرائیل را تهدید کرد به وسیله قومی بی نام، داوری خدا بر آنها اجراء خواهد شد. هوشع مشخص کرد که این قوم آشور خواهد بود (7: 11؛ 8: 9؛ 10: 6؛ 11: 11). اگر چه خارج از این کتاب از هیچ منبع دیگری اطلاعاتی از او در دسترس نیست اما با در نظر گرفتن پادشاهان ذکر شده در قسمت 1: 1، هوشع می بایست به مدت حداقل 38 سال نبوت کرده باشد. او تنها نویسنده نبی است که از پادشاهی شمالی (اسرائیل) به پا خواسته و نبوت او در وهله اول به آن پادشاهی مربوط است. اما از آنجا که فعالیت نبوتی او با رجوع به پادشاهان یهودا تاریخ گذاری می گردد احتمالاً این کتاب در یهودا و بعد از سقوط پایتخت شمالی، سامره (721-722 ق.م.) نوشته شده است. این نظریه به دلیل اشاراتی که در سرتاسر کتاب به یهودا وجود دارد، ارائه گردیده است (1: 7، 11؛ 4: 15؛ 5: 5، 10، 13؛ 6: 4، 11؛ 10: 11؛ 11: 12؛ 12: 2). اینکه آیا هوشع خود نویسنده کتاب است، نامشخص می باشد. کتاب هوشع در تقسیم بندی که در کتاب مقدس به عنوان کتب دوازده گانه (در آپوکریفا؛ به جامعه یوشع بن سیرا 49: 10 رجوع کنید) یا به عنوان انبیا کوچک (نامی که به مختصر بودن کتابها در مقایسه با کتابهای اشعیا، ارمیا و حزقیال اشاره می کند) وجود دارد اولین کتاب است.
زمینه:
هوشع در روزهایی غم انگیز و آخر پادشاهی شمالی و در دورانی که شش پادشاه (به دنبال یربعام دوم) به مدت 25 سال سلطنت کردند، زندگی می کرد (2پادشاهان 15: 8-17: 41). چهار تن از این پادشاهان (زکریا، شلوم، فقحیا و فقح) به وسیله جانشینان خود کشته شده و یکی از آنان (هوشع) در جنگ به اسارت رفته و فقط پس از منحیم بود که پسرش سلطنت را به دست گرفت. این پادشاهان در “غضب” به وسیله خدا به اسرائیل داده شدند (13: 11)، در “خشم” او برداشته و مانند “کف بر روی آب” (10: 7) نابود خواهد شد و خونریزی به خونریزی ملحق می گردد (4: 2). آشور از جانب غربی گسترش یافته و منحیم او را به عنوان قدرت برتر جهانی پذیرفته و به او خراج پرداخت می کرد (2پادشاهان 5: 19-20). اما مدت کوتاهی پس از آن در سال 733 ق.م. با دسیسه فقح (که با کشتن پسر منحیم و جانشین وی سلطنت اسرائیل را به دست گرفت) اسرائیل تجزیه گردید. فقط قبایل افرایم و منسی غربی جزء پادشاهی اسرائیل باقی ماندند. پس از آن به دلیل خیانت هوشع (جانشین فقح) سامره تسخیر شده و ساکنین آن به سالهای 722 تا 721 ق.م. به اسارت رفته و دوران پادشاهی شمالی به پایان رسید.
موضوع و پیغام:
قسمت نخست کتاب (بابهای 1-3) زندگی خانوادگی هوشع را به عنوان یک سمبول (مشابه با شیوه کنایه ای که در دوران اشعیا، ارمیا و حزقیال وجود داشت) برای رساندن پیغامی که نبی از جانب خداوند برای قوم خود داشت، بیان می کند. خدا به هوشع دستور می دهد که با زنی زناکار به نام جومر ازدواج کند. اسامی هر سه فرزند آنان دارای مفاهیم نمادین بوده که قسمتی از پیغام شوم وی را ارائه می کند. در باب 2 کتاب ارتباط بین هوشع با جومر و بیان نمادین آن از ارتباط خدا با اسرائیل به صورت تناوبی بکار رفته است. به فرزندان گفته شده که مادر خائن خود را از خانه خارج سازند اما این کار به منظور اصلاح و نه به معنی رهایی از دست او انجام می گیرد. به نبی دستور داده می شود که باز هم او را دوست بدارد و او را برگردانده و مدتی او را جدا از دیگران حفاظت کند (باب 3). این کار از نظر تجسمی رابطه خدا با قوم اسرائیل را به تصویر می کشد (قسمتهای 2: 4، 9: 18 را مقایسه کنید) که با پرستش خدایان کنعان به عنوان منشا فراوانی و برکت آنان، نسبت به خداوند خیانت کرده بود. اسرائیل به سوی دوران تبعید به پیش می رفت (7: 16؛ 8: 14؛ 9: 3، 6، 17 و 11: 5 را با یکدیگر مقایسه کنید). اما خداوند هنوز قوم عهد خود را دوست داشته و مدتها بعد همانطور که هوشع جومر را برگرداند، اسرائیل را باز خواهد گردانید. این بازگشت با یادآوری واقعه خروج از مصر و سکونت در کنعان شرح داده می شود (1: 11؛ 2: 14-23؛ 3: 5؛ 11: 10-11؛ 14: 40-70 را با یکدیگر مقایسه کنید). هوشع تجربه گذشته اسرائیل را با خداوند، به عنوان طرح اساسی یا نمونه ای از رفتار خدا با قوم او در آینده می دید.
بخش دوم کتاب (بابهای 4-14) شامل جزئیاتی در مورد گرفتار شدن در مذهب کنعان می باشد و ارائه فهرست منظمی از موضوعات آن مشکل است. همانند سایر کتب نبوتی هوشع پیغام دعوت به توبه را همراه خود دارد. چاره اسرائیل در مقابل ویرانی، ترک بت های خود و بازگشت به سوی خداوند است (باب 6: 14). اطلاعات حاصل از اسناد کشف شده در اوگاریت (از قرن 15 ق.م. به جدول متون قدیمی مربوط به عهد عتیق رجوع کنید) و مطالب مورخ مسیحی قرن اول از وبیوس ما را قادر می سازد تا شیوه مذهبی را که در مورد اعتراض هوشع قرار گرفت، واضح تر بشناسیم.
هوشع عدم شناخت خدا را به عنوان مشکل اصلی (4:6؛ 13: 4) دیده و ارتباط خدا با اسرائیل را ناشی از محبت وی می داند (2: 19؛ 14: 1؛ 6: 6؛ 10: 12؛ 12: 6). ارتباط بین خدا و اسرائیل از طریق عهد در بخش نخست کتاب به وسیله ارتباط زن و شوهر ارائه می گردد و پس از آن با ارتباط پدر-فرزندی توسعه می یابد (11: 1-4). خیانت نسبت به خدا، زنای روحانی محسوب می گردد (4: 13-14؛ 5: 4؛ 9: 1را مقایسه کنید با ارمیا 3). اسرائیل به پرستش بعل روی آورده و در مکانهای بلند قربانی می گذرانید. این مراسم شامل روسپیگری در بتکده خدایان (4: 14) می شد و تصویر گوساله را در سامره می پرستیدند (8: 5؛ 10: 5-6؛ 13: 2). تبانی ای جهانی (5: 13؛ 7: 8-11) و فلسفه ماده گرایی نیز وجود داشت. با وجود محکوم شدن از جانب خدا و بیانی خشن در اعلام داوری اجتناب ناپذیر، هدف اصلی کتاب بیان رحمت خدا و محبت اوست که در نهایت به اسرائیل اجازه رفتن را نمی دهد.
مشکلات ویژه:
کتاب هوشع حداقل دارای دو مشکل پیچیده است. اولین مشکل طبیعت داستان و شخصیت جومر است که در بابهای 1 الی 3 بازگو شده است. در حالیکه بعضی از مفسرین آن را کنایه از ارتباط میان خدا و اسرائیل می دانند بعضی دیگر نیز که نظرشان بیشتر قابل قبول است معتقدند که این داستان واقعی است. بعضی از طرفداران نظریه دوم اصرار می ورزند که جومر در ابتدا وفادار بود ولی پس از آن خیانت کرد؛ ولی بعضی از آنان معتقدند که او قبل از ازدواج زانی بوده است. مشکل دوم کتاب مربوط به ارتباط بین باب سوم و باب اول می باشد. با توجه به این حقیقت که به هیچ کودکی در باب سوم اشاره نشده است بسیاری از مفسرین مدعی هستند که این دو باب شرح متفاوتی از یک ماجرای ضمنی است. به هر حال احتمال تفسیر سنتی، که باب سوم را پیامد باب اول می داند، بیشتر است. برای مثال پس از اینکه خیانت جومر ثابت شد، هوشع دستور یافت که او را بازگرداند.

فهرست مطالب:
I- عنوان (1: 1)
II- زن خائن و شوهر وفادار (1: 2-3: 5)
الف- فرزندان به عنوان نمادی از قوم خدا (1: 2-2: 1)
ب- زن خائن (2: 2-23)
1- داوری خداوند بر اسرائیل (2: 2-13)
2- احیای اسرائیل به وسیله خداوند (2: 14-23)
پ- شوهر وفادار (باب 3)
III- امت خائن و خدای وفادار (بابهای 4-14)
الف- خیانت اسرائیل (4: 1-6: 3)
1- اتهامات قوم (4: 1-3)
2- علت بیان می گردد و نتایج شرح داده می شود (4: 4-19)
3- پیغام ویژه به قوم و رهبران (باب 5)
4- درخواستی غم انگیز (6: 1-3)
ب- مجازات اسرائیل (6: 4-10: 15)
1- ارائه نمونه (6: 4-7: 16)
2- اعلام داوری (بابهای 8-9)
3- جمع بندی و درخواست (بابهای 10)
پ- محبت وفادارانه خداوند (بابهای 11-14)
1- محبت پدرانه خداوند (11: 1-11)
2- مجازات خیانت اسرائیل (11: 12-13: 16)
3- تفقد از اسرائیل پس از توبه (باب 14)

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس