بررسی عهدعتیق- مزامیر (گردآوری، ترتیب، تاریخ نگارش، نویسنده و عناوین) PSALMS

اسامی “مزامیر” و “مزمور” از سپتواجنت (ترجمه یونانی عهد عتیق) ریشه گرفته و اساساً به سازهای زهی (مثل چنگ، بربط و عهد) نسبت داده شده که با همراهی آنان سرودها سرائیده می شوند. اگر چه اکثر مزامیرTephillot (به معنی “دعاها” ) می باشند اما عنوان سنتی عبری آن Tehillium (به معنی “پرستش”، به زیرنویس عنوان مزمور 145 رجوع کنید) است. در حقیقت عنوان یکی از اولین مجموعه های موجود در کتاب، “دعاهای داود بن یسی ” است (۷۲: ۲۰).

گردآوری، ترتیب و تاریخ نگارش کتاب:
آنچه امروزه از مزامیر در اختیار داریم مجموعه ای است که در طی قرون مختلف نوشته شده اند. کتاب مزامیر توسط خادمین هیکل در دوران پس از تبعید به شکل نهایی در آمده و احتمالاً آن را در قرن سوم قبل از میلاد کامل کرده اند‌ در هیکل دوم (زرُبابل و هرود) و برای استفاده در کنیسه ها، بیشتر به عنوان کتاب دعا (کتاب دعا، پرستش و قوانین مذهبی) به کار می رفت. در قرن اول میلادی آن را “کتاب مزامیر” می نامیدند (لوقا ۲۰:۴۰؛ اعمال ۱: ۲۰). در آن زمان همچنین مزامیر عنوانی بود که برای تمام قسمتهای الهامی عهد عتیق عبری استفاده می گردید (به لوقا ۲۴: ۲۲ رجوع کنید).
مجموعه های دیگر که صریحاً به آنان در عناوین فعلی اشاره گردیده است، عبارتند از: ۱) قصیده، سرود و مزمور “بنی قورح” (مزمور ۴۲-۴۹؛ ۸۴-۸۵؛ ۸۷-۸۸) ، ۲) مزمور و یا سرود / قصیده “آساف” (مزمور ۵۰؛ ۷۳-۸۳) و 3)سرود “درجات” (مزمور ۱۲۰-۱۳۴).
مدارک دیگر به تألیفات بیشتر کتاب اشاره دارند. در مزامیر ۱ الی ۴۱ (کتاب اول) مکرراً نام الهی یهوه (“خداوند”) استفاده شده است در حالیکه در مزامیر ۴۲ الی72 (کتاب دوم) استفاده مکرر از الوهیم (“خدا”) وجود دارد. دلیل تفاوت مجموعه الوهیم با مجموعه یهوه بدون جواب باقی مانده اما تاریخ هر دوی آنها حداقل در شکل فعلی آن مربوط به دوران سلطنت است. به علاوه مزامیر ۹۳ الی ۱۰۰ ظاهراً مجموعه سنتی است (به “خداوند سلطنت گرفته است” در ۹۳: ۱؛ ۹۶: ۱۰؛ ۹۷: ۱؛ ۹۹: ۱ رجوع کنید). دسته های واضح دیگر شامل مزامیر ۱۱۱ تا ۱۱۸ (حمد و ثنای مصری “Egyptian Hallel”)، مزامیر ۱۳۸ الی ۱۴۵ (تمام آنانی که عنوان آنها به “داود” نسبت داده شده اند) و مزامیر ۱۴۶ الی ۱۵۰ (با تکرار “خداوند را تسبیح بخوان” و به زیرنویس ۱۱۱: ۱ رجوع کنید) می باشند. مشخص نیست که دسته “حمد و ثنای بزرگ” Great Hallel ( مزامیر ۱۲۰ الی ۱۳۶) قبلاً به عنوان مجموعه ای واحد شناخته می شدند ( هفت مزمور مربوط به “توبه” به دلیل استفاده در عبادات مسیحیان به این نام خوانده شده و در مزمور یهودی سنتی هیچگاه به عنوان مجموعه ای واحد در نظر گرفته نمی شدند، به معرفی مزمور ۶ رجوع کنید).
در تألیف نهایی، کتاب مزامیر شامل ۱۵۰ مزمور بوده است. اگر چه متون سپتواجنت و عبری هر کدام از طریق متفاوتی به این رقم دسترسی یافته اند اما در آنها نیز مزامیر همین تعداد هستند. سپتواجنت در پایان کتاب مزموری اضافی دارد (ولی نه به صورت مزموری دیگر و با عنوان مزمور ۱۵۱ شماره گذاری نشده است)؛ در این ترجمه همچنین مزمور ۹ و ۱۰ (به زیرنویس مزمور ۹ رجوع کنید) و مزمور ۱۱۴ و ۱۱۵ در هم ادغام شده و مزمور ۱۱۶ و ۱۳۷ هر یک به دو مزمور مجزا تقسیم شده اند‌. عجیب است که هم سپتواجنت و هم متن عبری مزمور ۴۲ و ۴۳ را به صورت مجزا شماره گذاری کرده اند در حالیکه یکی بودن این دو مزمور اساساً بدیهی است (به زیرنویس مزمور ۴۲ رجوع کنید).
کتاب مزمور، به ۵ کتاب تقسیم می گردد (مزامیر ۱-۴۱؛ ۴۲-۷۲؛ ۷۳-۸۹؛ ۹۰-۱۰۶؛ ۱۰۷-۱۵۰) و هر یک به بیان حمد و ثنای واقعی خداوند منتهی می گردند (به ۴۱: ۱۳؛ ۷۲: ۱۸-۱۹؛ ۸۹: ۵۲؛ ۱۰۶: ۴۸؛ ۱۵۰ رجوع کنید). همانطور که قبلاً اشاره شد دو کتاب اول احتمالاً مربوط به دوران پیش از تبعید هستند. تقسیم بقیه کتاب مزامیر به سه کتاب و بنابراین دستیابی به رقم ۵ در تقسیم بندی کتاب احتمالاً به پیروی از پنج کتاب موسی صورت گرفته است. لااقل یکی از این تقسیمات (بین مزامیر ۱۰۶-۱۰۷) ظاهراً قراردادی می باشند (به مزمور ۱۰۷ رجوع کنید). با وجود تقسیم بندی مزامیر به پنج کتاب، کتاب مزموز به وضوح با داشتن مقدمه (مزمور ۱-۲) و نتیجه (مزمور ۱۳۶-۱۵۰) به عنوان مجموعه ای واحد تصور می گردد. به خاطر داشته باشید که سرتاسر مزامیر دارای نشانه های دیگری است که حاکی از نظم و ترتیب آگاهانه آن است.

نویسنده و عناوین (سر آغازها):
از ۱۵۰ مزمور فقط سی و چهار تای آن (در سپتواجنت فقط ۱۷) فاقد هر نوع عنوان می باشند و مزامیر “بی نام و نشان” ( “Orphan” ) نامیده می شوند. این مزامیر اساساً در کتابهای سوم تا پنجم که ارائه مزامیر در آن به شکل دسته ای است، یافت می گردند: مزمور ۹۱: ۹۳-۹۷؛ ۹۹؛ ۱۰۴-۱۰۷؛ ۱۱۱-۱۱۹؛ ۱۳۵-۱۳۷؛ 146 -۱۵۰. ( در کتابهای اول و دوم فقط مزامیر ۱-۲؛ ۱۰: ۳۳ و ۴۳ و ۷۱ فاقد عنوان هستند و مزمور ۱۰ و ۴۳ ادامه مزمور پیش از خود می باشند). محتوای عناوین بسیار متنوع است اما طبقه بندی آن به صورت کلی است: ۱) نویسنده، ۲) نام مجموعه، ۳) نوع مزمور، ۴) علائم موسیقی، ۵) علائم مناجاتی و ۶) اشارات مختصر به موقعیت تألیف، برای دستیابی به جزئیات به زیرنویس عناوین مزامیر مختلف رجوع کنید.
محققین با قدمت و اعتبار عناوین مزامیر موافقت ندارند. برای بسیاری از مزامیر که حداقل مربوط به پیش از دوران تبعیدی هستند؛ شواهدی وجود دارد که مترجمان سپتواجنت معانی آنها را کاملاً درک نکرده بودند. به علاوه روش ضمیمه کردن عناوین که شامل نام نویسنده هم می گردد، روش قدیمی است. از طرف دیگر مقایسه بین متن سپتواجنت و عبری نشانگر این است که محتوای بعضی از عناوین در دوران بعد از اسارت در معرض تغییر بوده است. اغلب مشاجره ها متمرکز بر دسته های اول وششم هستند‌.
از آنجایی که بسیاری از عناوین راجع به موقعیت نگارش مزامیر است، چنین استنباط می گردد که بسیاری از این یادداشتهای اختصاری وقایع، از کتاب اول و دوم سموئیل ریشه گرفته اند. به علاوه بعضی مواقع نمی توان به آسانی عناوین را با مزمور مربوط به آن مرتبط ساخت. در نتیجه این شک وجود دارد که این عناوین حاصل تلاشهای بعدی به منظور تطبیق دادن مزامیر با وقایع تاریخی بوده است. اما این سوالات پیش می آید که چرا تعداد این موارد محدود و به وضوح ناسازگار ارائه شده اند.
در ارتباط با نویسنده اختلاف نظر بیشتری وجود دارد. به دلیل استفاده از روش عبارت سازی یهودی علائم استفاده شده نیز مبهم هستند. معنی کلی عبارت “متعلق به” همچنین می تواند به معنی “در ارتباط” یا “مختص به” باشد. این نام ممکن است به عنوان مجموعه ای از مزامیر اشاره کند که تحت آن نام جمع آوری شده اند. (مثل “آساف” یا “بنی قورح” ). همچنان از نظر نویسندگی داود شکی وجود ندارد که تعدادی از این مزامیر توسط آن سراینده و موسیقی دان مشهور ساخته شده و سابقاً نیز مزمور “داودی” وجود داشته است. همچنین این امکان وجود دارد که این قسمتها شامل مزامیر است که در ارتباط با داود، یا یکی از پادشاهان بعدی سلسله داودی نوشته شده باشند و یا اینکه این مزامیر به سبکی نوشته شده اند که داود بانی آن بوده است. همچنین این موضوع صحت دارد که سنتی که بر طبق آن این مزامیر “داودی” هستند مبهم باقی مانده و بعضی از مزامیر داودی به وضوح وضعیت های موجود در دوران پس از آن را منعکس می سازند (برای مثال به قسمت عنوان مزامیر ۳۰،۶۹، ۱۲۲ و زیرنویس آنها رجوع کنید). به علاوه نام “داود” در بعض مواقع برای مجموعه پادشاهان سلسله او به کار می رود و این ممکن است در مورد عناوین مزامیر نیز حقیقت داشته باشد.
کلمه “سلاه” که در ۳۹ مزمور یافت می شود در تمامی موارد به استثناي دو مورد آن (مزمور ۱۴۰ و ۱۳۳ که هر دو داودی هستند) در کتابهای اول تا سوم به کار رفته است. در حبقوق باب ۳ سرودی به سبک مزامیر یافت می شود‌ نظریات زیادی در ارتباط با معنای این سرود ارائه شده ولی بایستی با صداقت اعتراف کرد که نسبت به معنای آن بی اطلاع هستیم. به احتمال زیاد یادداشتی مناجاتی است‌ رایج ترین نظریه این است که آن را یک قطعه کوتاه موسیقی یا یک پاسخ مناجاتی کوتاه دانسته که در بین اجتماعات مذهبی قطعه ای مشور می باشد (مورد اول در ترجمه سپتواجنت تایید شده است). در بعضی موارد موقعیت فعلی آن در متن عبری بسیار سوال برانگیز است.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس