سیر اندیشه های ایران-محوری کتاب مقدس: گروه های میسیونری که به طور تشکیلاتی در ایران فعالیت کردند (قسمت پنجم)

گروه‌های میسیونری كه به طور تشكیلاتی در ایران فعالیت كردند

در نتیجۀ تحولاتی كه در پایان قرن هجدهم میلادی/ دوازدهم هجری‌قمری در اروپا به وقوع پیوست و با آغاز دورۀ هیئت‌های جدید در اروپا و ایالات متحدۀ آمریكا، گروهی از مبشرین پروتستان به ایران اعزام شدند.

بنابر این هیئت‌های بشارتی مسیحی در ایران به سه دستۀ اصلی پروتستان، كاتولیك و ارتدوكس تقسیم می‌شدند كه هر یك برای خود شعبه‌های مختلف داشتند كه مهم‌ترین آن ها میسیون یا میسیون آمریکایی در ایران بود. در این مورد می توان از دکتر جان الدر یعنی نویسندۀ کتاب قدیمی میسیون امریکایی در ایران کمک گرفت، چرا که دکتر جان الدر به عنوان شاهد اصلی این جریان می تواند تمام جزئیات این دوران را منعکس کند. نکتۀ دیگر این که میسیون و میسیونرهای آمریکایی به دلیل بی اعتمادی سیاسی همیشه مورد سؤ ظن مردم قرار داشت و حضور و شهادت نیکو و روحانی آن ها می تواند این دشمنی و تنفر بی مورد را کم رنگ نماید. اغلب مردم در ایران از مناسبات دولت امریکا و کلیسا به حد کافی آگاه نیستند و بایستی تأکید نمود که خدماتی که از طرف میسیونرهای مسیحی آمریکایی انجام می شود به دولت آمریکا هیچ گونه ارتباطی ندارد. میسیون مسیحی مأمور در ایران، مانند کلیۀ میسیون های نظیر خود تقریباً در تمام کشور مشغول خدمت بودند و به طور کامل از طرف کلیساهای مسیحی تأمین می شد.

این بررسی ادامه دارد و به زودی مطالب تازه تری به آن اضافه خواهد شد.

نوشتۀ پژوهشگر وب سایت پرپاسخ: استاد علی خیراندیش

منابع استفاده شده در این پژوهش:

• تاریخ کلیسا در امپراتوری روم و ایران – ویلیام میلر
• دهقانی تفتی، حسن. مسیح و مسیحیت نزد ایرانیان. ج 1. لندن: کتاب های سهراب
• مسیحیان در ایران نوشتۀ اسموسن جلد سوم
• همسایگان ایران در عصر ساسانیان عباس نهرین
• مسیحیت در ایران تا صدر اسلام سعید نفیسی
• تاریخ تمدن ایران ساسانی سعید نفیسی
• تاریخ ایرانیان وعرب ها در زمان ساسانیان نوشتۀ تئودور نوکدکه ترجمۀ عباس زریاب
• تمدن ایران ساسانی نوشتۀ ولادیمیر گریگوریویچ لوکونین ترجمۀ عنایت اله رضا
• ایران در زمان ساسانیان نوشتۀ کریستن سن ترجمۀ رشید یاسمی
• تاریخ ادیان جان ناس ترجمۀ علی اصغر حکمت
• رسالۀ مذاهب ایرانی درچین از خلال منابع چینی نوشتۀ کوایچی هاندا دانشگاه تهران
• دربار ساسانی ومسیحیان، مدارا یا تعصب نوشتۀ علی محمد ولوی-صفورا برومند
• آندرانیک هونیان – تاریخچۀ مسیحیت در ایران
• اردلی، ورا، هنری مارتین. ترجمۀ سهیل آذری. تهران: نور جهان
• اسپروی، ویلفرید .بچه های دربار. ترجمۀ ف. شاهلویی پور. تهران: انجمن قلم ایران ،
• الدر، جان. تاریخ میسیون های آمریکایی در ایران. ترجمۀ سهیل آذری. تهران: نور جهان،1333.
• الگود، سیریل. طب در دورۀ صفویه. ترجمۀ محسن جاویدان. تهران: دانشگاه تهران،1357.
• اوبن، لئون اوژن. ایران امروز 1907-1906. ترجمۀ علی اصغر سعیدی. تهران: زوار،1362.
• بامداد، مهدی. تاریخ رجال ایران: قرون 14-13-12. ج4. تهران: زوار،1347
• براون، ادوارد. انقلاب ایران. ترجمه و حواشی احمد پژوه. تهران: معرفت ،1338.
• برگر، آندراس والد. مبلغان آلمانی در ایران. ترجمۀ علی رحمانی و دیگران. تهران: مطالعات سیاسی و بین اللملی.
• تیموری، ابراهیم. «مسعودمیرزا ظل السلطان و یک گفتگوی منتشر نشده از وی». بخارا. س 14. ش 83. مهر و آبان 1390.
• حائری، عبدالهادی. «پیوند تاریخی کیش مسیح با استعمار غرب و نخستین ستیزه های فکری اندیشه گران ایران». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد. س 20. ش1 و 2. بهار و تابستان 1366. ص 362 257.
• نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب. تهران: امیرکبیر،

1367

• وسرسی، کنت .ایران در 1849- 1840. ترجمۀ احسان اشراقی. تهران: ستاد انقلابی فرهنگی ،1368
• دهقانی تفتی، حسن. مسیح و مسیحیت نزد ایرانیان. ج 1. لندن: کتاب های سهراب،1371.
• یک چاه و دو چشمه: از تفت تا وینچستر. لندن: کتاب های سهراب،1999.
• دیولافوا، مارسل اوگوست. سفرنامۀ دیولافوا. ترجمۀ علی محمد فرهوشی. تهران: خیام،1332.
• Histoire de l’empire perse : pierre briant
• Les haut lieux de la bible : yoshikazu shirakawa
• Le monde de la bible n°106 l’iran et la perse
• Les pays de la bible : john rogerson